Snurken: een symfonie in de nacht!

Het rijmt op irritant, beperkend, maar vooral op luidruchtig. Het is een melodie (niet die van geluk!) die onze nachten te vaak ritmeert, en een van de belangrijkste oorzaken van het "slaapkamer apart"-syndroom bij koppels, wanneer het niet de oorzaak is van echtelijke berispingen, of zelfs van afkeurende en wanhopige elleboogstoten. Je hebt het al begrepen, het gaat hier over snurken!

Los van de glimlachen en soms grappige anekdotes bij het horen van de naam, is deze ademhalingsstoornis tijdens de slaap niet zo onschuldig of banaal, gezien de echte impact op de slaapkwaliteit van de persoon die eraan lijdt, maar ook van zijn partner, of beter gezegd HAAR partner in de meeste gevallen. Er is veel te lezen en te horen over dit luidruchtige fenomeen. Wat kan men doen tegen snurken? Bestaan er effectieve oplossingen om te stoppen met snurken? Dit is wat u moet weten over snurken, die geluiden die we liever niet meer horen!

Wat is snurken?

Snurken, ook wel ronchopathie genoemd, is een trilling van de keelholte. Het verslappen van de spieren van het zachte gehemelte, de achterkeel, het huigje en de tong veroorzaakt een vernauwing van de luchtwegen. Tijdens het ademen wordt de luchtstroom verstoord door de obstructie van de luchtwegen, wat ertoe leidt dat de zachte weefsels van het gehemelte en het huigje gaan trillen. Hoe meer de luchtwegen worden geblokkeerd, hoe groter de inspanning om in- en uit te ademen, en hoe sterker de intensiteit van het snurken.

Wat de intensiteit betreft, kunnen snurkgeluiden erg luid zijn. Een "gemiddeld" snurkgeluid wordt doorgaans gemeten tussen 45 en 60 dB (decibel), wat overeenkomt met het volume van een stem. Sommige intense snurkgeluiden zijn echter gemeten tot 90 dB, wat gelijkstaat aan het geluid van een rijdende vrachtwagen. Slapen of rijden (met de vrachtwagen), je moet kiezen!

Snurken wordt vaak geassocieerd met een andere belangrijke ademhalingsstoornis, namelijk slaapapneu. Snurken is inderdaad een symptoom ervan, en de associatie met deze aandoening is allesbehalve onschuldig gezien de gevolgen van obstructieve slaapapneu, die zeer schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid.

De cijfers van het snurken

Snurkers zijn relatief talrijk! Deze ademhalingsstoornis komt inderdaad vrij vaak voor, zoals blijkt uit een studie uit 2005¹ uitgevoerd bij meer dan 1200 personen. Gemiddeld zou 8,9% van de vrouwen snurken, terwijl dit het geval zou zijn voor bijna 29,5% van de mannen. Wat betreft de zogenaamde "ernstige" snurkgevallen, zouden deze slechts 2,1% van de vrouwen betreffen tegenover bijna 10% van de mannen. Zo blijkt dat de prevalentie van snurken hoger is bij mannen dan bij vrouwen. Deze studie meldt dat in gevallen van ernstig snurken, het geluid zo storend was dat "de kamergenoten de kamer verlieten" om in een andere ruimte te slapen.

Bovendien lijkt het dat het aandeel snurkers binnen de bevolking toeneemt met de leeftijd. Een enquête, verspreid door de vereniging "SleepFoundation" in de Verenigde Staten in 2003, toont aan dat meer dan "40% van de mensen tussen 55 en 64 jaar verklaart minstens enkele nachten per week te snurken" en dat mannen "meer geneigd waren dan vrouwen om minstens enkele nachten per week te snurken" ("40% tegen 26%").

Wat zijn de oorzaken van snurken?

De relatie tussen obstructieve slaapapneu en snurken wordt verklaard door hun oorsprong. Inderdaad, de belangrijkste oorzaken van snurken² zijn dezelfde als bij OSA:

• obesitas, overgewicht: een overtollige vetophoping in de nek vermindert de luchtstroom in de luchtwegen
• leeftijd: het verlies van spiertonus door veroudering bevordert het verslappen van het zachte gehemelte, de tong, het huigje en de spieren van de keelholte
• neus- of nasofarynxobstructie: allergische rhinitis, rhino-pharyngitis, keelontsteking, anatomische afwijking (chirurgische voorgeschiedenis, anatomische component, craniofaciale afwijking...)
• gebruik van tabak, alcohol, slaapmiddelen
• op de rug slapen: veroorzaakt vernauwing van de luchtwegen

Naast de eerder genoemde factoren kunnen bepaalde groepen mensen als "risicogroepen" worden beschouwd voor ronchopathie:

• kinderen: vooral door vergrote amandelen, zou 12% van de kinderen last hebben van snurken³
• mannen: tussen 30 en 50 jaar zijn 60% van de snurkers mannen⁴
• zwangere vrouwen: bijna 42% van de zwangere vrouwen snurkt tijdens het 3e trimester van de zwangerschap⁵, deels door gewichtstoename

Daarnaast toonde een studie uit 2016⁶ aan dat na 50 jaar het aandeel vrouwen dat snurkt significant toeneemt tot het hetzelfde niveau bereikt als dat van mannen na 60 jaar. Dit is waarschijnlijk te wijten aan de menopauze (werking van progesteron) en de verminderde bescherming van de weefsels die daaruit voortvloeit.

Symptomen en diagnose van snurken

Ook hier zijn de symptomen van snurken vergelijkbaar met die van obstructieve slaapapneu, maar de belangrijkste uiting van snurken is natuurlijk het karakteristieke geluid van de trillingen die 's nachts optreden, met een hoop decibels en ontwaken (vooral voor de partner!):

• geluid van het snurken
• vermoeidheid, slaperigheid overdag
• hoofdpijn
• concentratie- en geheugenproblemen
• prikkelbaarheid

De slechte stemming van de partner, huisgenoot, familieleden of iedereen die een nachtelijke geluidsagressie heeft moeten ondergaan, is ook een symptoom om rekening mee te houden! Als dit zich herhaalt, is het waarschijnlijk tijd om een arts te raadplegen. In dat geval, hoe kan men snurken diagnosticeren?

In geval van een "waarschuwing" gezien de symptomen van de snurkstoornis, vooral het geluid dat het veroorzaakt en dat het duidelijkste teken kan zijn, is het raadzaam een arts te raadplegen. Deze voert een klinisch onderzoek uit om een mogelijke obstructie van de luchtwegen te controleren. Hij controleert het zachte gehemelte om de aanwezigheid van valse pilaren of verdikte achterste pilaren aan te tonen die de vernauwing van de orofarynx kunnen veroorzaken. Hij kan ook een verdikking van het huigje of andere afwijkingen constateren, zoals een afwijking van het neustussenschot of een vergroting van de neusschelpen.

Andere uitgebreidere onderzoeken kunnen nodig zijn om bepaalde afwijkingen aan te tonen, de slaapkwaliteit te controleren of geassocieerde pathologieën vast te stellen (slaapapneu):

• polysomnografie : volledige referentieonderzoek om verschillende fysiologische variabelen tijdens de slaap te meten (ademhalings- en hartslagritme, elektro-encefalogram, elektromyogram...)
• beeldvorming : MRI, CT-scan
• radiographie des poumons
• électrocardiogramme
• épreuves fonctionnelles respiratoires
• bilan biologique

 

Welke behandelingen zijn er om snurken te bestrijden?

Het is heel goed mogelijk om effectief tegen snurken te vechten. Men kan beter slapen, de slaapkwaliteit verbeteren, de ademhaling vergemakkelijken, of zelfs stoppen met snurken dankzij bepaalde anti-snurkapparaten of chirurgie, maar daarvoor kan een goede levenshygiëne al helpen om de snurkstoornis te beperken.

Allereerst moet men vermijd wat "snurken kan veroorzaken" :

• roken
• alcohol consumeren
• slaapmiddelen nemen

Vervolgens kan men proberen van slaaphouding te veranderen, waarbij men het slapen op de rug vermijdt. Bovendien is afvallen een echte anti-snurkfactor, zoals bevestigd door bepaalde studies⁷: een gewichtsverlies tot 7 kg zou zelfs « een bijna volledige eliminatie van het snurken » mogelijk maken wanneer dit wordt gecombineerd met een verandering van slaaphouding en het gebruik van een neusspray tegen verstopping!

Enkele niet-chirurgische behandelingen bieden ook goede resultaten:

• mandibulaire vooruitgangsorthesen of « bitjes » : een soort bitje dat effectief⁸ de onderkaak in een voorwaartse positie houdt, wat de luchtwegen opent door te voorkomen dat de tong tijdens de slaap naar achteren zakt
• spontane ventilatie met positieve druk (« PPC » of « CPAP ») : continu ventilatiesysteem dat de luchtwegen openhoudt (met een masker) om de luchtstroom ’s nachts te vergemakkelijken
• neusstrips of neusspreider
• neusspray

Er zijn ook andere « remedies » of anti-snurkoplossingen waarvan de effectiviteit niet duidelijk is vastgesteld, waaronder essentiële oliën (pepermunt, eucalyptus), acupunctuur, zuigtabletten of anti-snurk kussens. Bovendien worden voor de « collateral victims » van het snurken de goede oude oordoppen sterk aanbevolen!

Ten slotte, wanneer andere behandelingen onvoldoende of niet effectief zijn, moet men soms terugvallen op chirurgische behandelingen en raadpleeg een ORL om het snurken te genezen:

• septoplastie : correctie van de afwijking van het neustussenschot
• amandelverwijdering, verwijdering van de keelamandelen
• somnoplastie : ingreep aan het zachte gehemelte, hetzij met laser (abrasief en onder algehele anesthesie), hetzij met radiofrequentie (minder abrasief en onder lokale anesthesie), of door chirurgie
• pharyngotomie : chirurgische ingreep onder algehele anesthesie bij zeer ernstige snurkproblemen in combinatie met slaapapneu, waarbij de huig en een deel van het zachte gehemelte worden verwijderd, evenals het bovenste deel van de amandelzuilen
• verdamping van het oropharynx met de « laser CO2 »

Net als bij obstructieve slaapapneu brengt elke ingreep onder anesthesie risico\'s met zich mee die verband houden met het verlies van spiertonus en moet men alert zijn op mogelijke postoperatieve complicaties.

Snurken is dus een ademhalingsstoornis die op verschillende manieren behandeld kan worden, waarbij chirurgie niet per se de eerste optie is. Leefstijl en anti-snurkapparaten, onder andere, geven bevredigende resultaten om snurkproblemen te bestrijden en zorgen zo voor een betere nachtrust. Hoewel snurken op zich niet gevaarlijk is voor de gezondheid, kan het een symptoom zijn van ernstigere ademhalingsstoornissen (slaapapneu) en mag het niet worden genegeerd. Bovendien is de sociale impact op de omgeving van de snurker zeer reëel.

De beschikbare behandelingen en anti-snurkapparaten leveren gevalideerde en overtuigende resultaten op. Het is dus niet nodig om te kiezen voor oplossingen zoals apart slapen of, zoals in een beroemde film (met een zekere Louis De Funès), gebruik te maken van trucs die niet altijd even effectief zijn, hoewel ze wel erg vermakelijk zijn om naar te kijken!

Om even te glimlachen, hier is een fragment uit de film «La Grande Vadrouille», gepubliceerd door « Rue du bien-être » op « Youtube », en de beroemde snurkscène! Eventueel thuis te testen indien nodig!

Bronnen:

[1] De prevalentie van snurken in de volwassen bevolking, C.O. Kara, M. Zencir et al, « Journal of Ear, Nose and Throat », 2005 [2] Veelvoorkomende oorzaken van snurken, site « SleepFoundation », 2020 [3] Slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen bij kinderen, S. Cohen-Gogo, J.Métreau et al, « Archives de pédiatrie », februari 2009 [4] en [6] Het geslachtsverschil in snurkverdeling en verhoogde neiging tot snurken bij vrouwen met het menopauzesyndroom: een bevolkingsstudie, Li-Pang Chuang, Shih-Wei Lin et al, “Sleep and Breathing”, december 2016 [5] Slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen tijdens de zwangerschap, B.I. Balserak, « Breath », december 2015 [7] Behandeling van snurken. Gecombineerd gewichtsverlies, slapen op de zij en neusspray, H.M. Braver, A.J. Block et al, « Chest. », mei 1995 [8] Orale apparaten voor de behandeling van snurken en obstructieve slaapapneu: een overzicht, W. Schmidt-Nowara, A. Lowe et al, « Sleep », 1995